23 marzo 2023

O Futuro de Subxuntivo (FS).

                                           Prebello                            

  https://www.google.com/search?client=firefox-b-d&q=los+jaivas.lokko.mira+ni%C3%B1ita#fpstate=ive&vld=cid:f546dded,vid:oUkmZ1cjYZU

LOS JAIVAS.

En Madrid no ano 1980, Maribel e mais eu fomos ao concerto dos Jaivas.

 

O futuro de subxuntivo (FS)

O futuro de subxuntivo é un trazo  definidor históricamente do galego e da calidade lingüística.

O (FS) expresa una acción futura e incerta. Manifesta un acontecemento posíbel no futuro, que pode ocorrer ou non, cuxa realización condiciona outra acción futura. Se mañá non for mal tempo (posíbel), daremos un paseo (futuro).

Nos verbos regulares e semiregulares o FS coincide co infinitivo conxugado (IC). No entanto nos verbos irregulares presenta un radical ou raiz coincidente co dos tempos de pretérito e discordante do IC.

 

Verbos regulares:

Cant ar: Antepretérito:   cantara,aras,ara,aramos,arades,aran.

FS:cantar,ares,ar,armos,ardes,arenIC:cantar,ares,ar,armos,ardes,aren

 

Verbos irregulares:

Caber: Antepretérito:Coubera,eras,era,eramos,erades,eran                           

FS:couber,eres,er,ermos,erdes,eren IC:caber,eres,er,ermos,erdes,eren

Dar: Antepretérito:  dera,as,a,amos,ades,an

FS: der,eres,er,ermos,erdes,eren         IC:dar,ares,ar,armos,ardes,aren

Dicir: Antepretérito: dixera,eras,era,eramos,erades,eran

FS: dixer, eres,er,ermos,erdes,eren        IC: dicir,ires,ir,irmos,irdes,iren

Ser: Antepretérito: fora,ras,ra,amos,ades,an

FS: for, res,r,formos,fordes,foren           IC:ser,seres,r,ermos,erdes,eren

Estar: Antepretérito: estivera,as,a,amos,ades,eran

FS:estiver, eres,er,ermos,erdes,eren IC:estar,ares,ar,armos,ardes,aren

Facer: Antepretérido:  fixera,as,a,amos,ades,eran

FS: fixer,eres,er,ermos,erdes,eren    IC:facer,eres,er,ermos,erdes,eren

Ir: Antepretérito: fora,foras,fora,amos,ades,an

FS: for,fores,for, formos.fordes,foren     IC: ir,ires,ir,irmos,irdes,iren

Haber: Antepretérito: houbera,as,a,amos,ades,eran

FS:houber,eres,er,ermos,erdes,eren IC:haber,eres,er,ermos,erdes,eren

Ter: Antepretérito: tivera,as,a,amos,ades,an

FS: tiver,eres,er,ermos,erdes,eren         IC:ter,res,r,termos.terdes,teren

Ver: Antepretérito: vira,as,a,amos,ades,iran

FS: vir,vires,r,virmos,virdes,viren      IC:ver,veres,r,vermos,verdes,veren

Vir: Antepretérito: viñera,ras,a,amos,ades,eran

FS: viñer,eres,er,ermos,erdes,eren     IC:vir,vires,vir,virmos,virdes,viren

Pór: Antepretérito: puxera,as,a,amos,ades,eran

FS: puxer,eres,er,ermos,erdes,eren    IC:pór,res,r,pormos,pordes,poren

Pracer: Antepretérito: prouguera,ras,a,amos,ades,eran

FS:prouguer,eres,er,ermos,erdes,erenIC:pracer,es,r,ermos,erdes,eren

Saber: Antepretérito: soubera,as,a,amos,ades,eran

FS:souber,eres,er,ermos,erdes,eren IC:saber,eres,er,ermos,erdes,eren

Traer: Antepretérito:  trouxera,as,a,amos,ades,eran

FS:trouxer,eres,er,ermos,erdes,eren IC:traer,eres,er,ermos,erdes,eren

Querer: Antepretérito: quixera,as,a,amos,ades,eran

FS:quixer,eres,er,ermos,erdes,eren IC:querer,eres,er,ermos,erdes,eren

 

O FS está referido ao tempo futuro e só aparece en cláusulas dependientes que están en correlación cun verbo principal que estea en futuro indicativo, presente de indicativo ou subxuntivo e imperativo.

Debe considerarse prescritivo o seu uso nas cláusulas seguintes:

 

                              Nexo                       Exemplos

Condicionais:     se                       Chámame se chegares a tempo

                            salvo que/se         Farei deporte sempre que puider.

                            excepto que/se     Se quixerdes, vinde.

                            sempre que          Se meu pai non me casar, para o

                                                        domingo que vén, voulle poñer

                                                       lume a casa e quéimolle canto ten                                                     

Adverbiais:     cando                   Cando acabares as tarefas, saímos

(temporais)      mentres,onde          Onde houber una fonte, detente.

(modais)          como, en canto        Faino como vires.

                        logo que,así que      Así que chegares, avísame.

                       así como,segundo  Irei logo que cumprires a túa palabra

                       en canto,conforme  Conforme acabaren, teñen que saír


De relativo:     quen,que           Quen trouxer un presente, pode pasar

                         todo/a, os/as           Que veñan os que quixeren.

                         canto/a                   Virán os que puideren.

 

Expres.Fixas:  como,o que              Sexa como for, iremos ao cinema.

                        cal,  onde                   Exixan ó que exixiren, non cedas. 

                       (pres.subx.)                 Faga o que fixer.

                                                           Onde fores, fai como vires.  

 

O FS é un trazo de estilo revelador dunha lingua de calidade de escritores e utentes.

 



07 junio 2022

Adorada Liz (VII)


 

https://www.youtube.com/watch?v=L5qEZWyGLqU

Medina Azahara e India Martínez. Tu frialdad

 

Aquela tarde a terraza da baiuca estaba chea, ateigada, de tas en bas.

Da Ría non se ría, Señoría! Chanceou un calquera.

Ai, non. Dixo outro que levaba unha viseira que lle tapaba o sol do día seguinte.

Unha inglesa, inglesa si, comentaba como o populista Boris Johnson poñíase peneque de whisky, no 10 de Downing Street. Contra a pandemia, brincadeira. O seu partido fíxolle  unha moción de censura por mentir. Por mentir, en España  fano predicador dos telexornais.

Pois si, o noso Emperador,  cor cetrino e queixal de titanio, segue en felonía esparexendo a súa toxicidade sobre todas as Institucións do Estado até deixalo en creba. Infame. Con fame ficará o País, dixo o noso glosador de sucesos.

Outra que falaba os sete falares terciou: alén de xuntarse cos insurrectos e cos filoterroristas,  colaboran ben os apaniguados e a zurda de silabario. E aínda asegundou:  para os mangantes e subvencionados   teñen que fritir a impostos á clase media, até que acaben con  ela.    

No medio e medio do furancho, sen dar unha fala, estaba Liz.

Eu bebía os ventos por ela. Ela bebía de chope da botella de godello en lías. Ambos os dous liados.

En chegando ao lusco fusco, habida conta de que os ingleses, malia seren ricos a fartar, mais cotrosos ao pagar, cavilei que o custo dos viños me deixaría a pan pedir, polo que lles dei sebo ás canelas e até daquela.