A crise da década de 1970 (I)

https://www.youtube.com/watch?v=RLHR8zaEsA8

Recuerdos de la Alhambra de Francisco Tárrega. Guitarra Narciso Yepes

A crise da década de 1970    (I)

As causas profundas da crise

Unha segunda orde de factores que provocaría a gran crise estrutural dos anos setenta ten que ver con desaxustes que xa se produciron en momentos anteriores nas economías capitalistas, tanto no ámbito do modelo produtivo como no monetario e financeiro.

A saturación dos mercados

O gran crecemento económico dos anos gloriosos baseouse na produción masiva e estandarizada, sobre todo, de bens duradeiros e equipamentos domésticos, que era o que se demandaba en sociedades en expansión demográfica e con pleno emprego. E esa demanda sostíñase sen problemas grazas ao constante aumento dos salarios reais e ao fácil acceso ao crédito. Os primeiros aumentaran de 1950 a 1970 un 62% en Xapón, un 63% en Italia, un 58% en Alemaña e un 31% en Estados Unidos e o desenvolvemento do crédito ao consumo a prazos fora igualmente espectacular.

Pero os mercados empezaron a saturarse por:

- A aparición de desemprego que reducía a demanda, xa que son as persoas de ingresos baixos, as que máis proporción da súa renda dedican ao consumo.

- A gama de produtos que constituían a oferta estaba esgotada. Nos anos setenta, o 99% das familias estadounidenses posuían televisión e un automóbil por cada dous cidadáns.

O esgotamento da base tecnolóxica

Para facer fronte a esta saturación, os capitais trataban de abrirse a novos produtos e mercados. A competencia internacional obrigaba ás empresas a reducir custos ao máximo, pero a crise do petróleo elevaba os custos da enerxía.

Había que producir novas variedades de bens ou, polo menos, darlles novas aparencias. Mais a tecnoloxía existente, estaba concibida para producir millóns de unidades repetidas, pero non variedade delas, produtos diferenciados, polo que esta tecnoloxía da produción en serie, deixara de ser útil para proporcionar rendibilidade.

A crise do sistema monetario internacional

Estados Unidos, tradicional acredor dos demais países occidentais pasou a ser debedor, multiplicando a súa débeda por 5 na década dos sesenta. As súas reservas de ouro reducíronse á metade entre 1950 e1970. En 1971 o presidente Nixon declaraba a non convertibilidade do dólar e a súa depreciación. Isto trouxo consigo dúas consecuencias: a desaparición dos límites para crear liquidez e a entrada na escena financeira internacional dos bancos e as empresas privadas como grandes xeradores de liquidez. En 9167 representaban o 12% da débeda pública exterior e en 1975 alcanzaran o 50%.

Así se foi producindo un incremento xigantesco da liquidez que aumentou gravemente a vulnerabilidade financeira do sistema.

Endebedamento e hipertrofia financeira

A demanda que sostivo o crecemento dos anos gloriosos puido manterse grazas aos salarios e principalmente polo masivo incremento do crédito ao consumo.

Xunto ao crédito ao consumo, crecía o que se destinaba a financiar operacións puramente especulativas que se realizaban masivamente cando os mercados tornábanse inestábeis e os prezos subían, xerando así beneficios da simple compra e venda rápida dos activos. Paul Samuelson cuantificou o crédito existente en EE.UU.en 692.000 millóns de dólares en 1959 e 5,6 billóns en 1984.

O endebedamento masivo veu da man dun crecemento extraordinario da masa monetaria, que se foi disociando do fluxo da produción real para se alimentar só a si mesma: entre 1945 e 1970, o produto nacional de EE.UU.  aumentou o 190%  e a produción industrial o 200%, namentres que o capital para a intermediación financeira elevouse un 750%.

El capitalismo en crisis. Juan López Torres. Anaya